رتبه بندی و تعامل محدودیتهای مولین در ساخت های دواسمیِ برگشتناپذیرِ زبان فارسی
نویسندگان
چکیده مقاله:
ساختهای دواسمی در پیشینة مربوط به این اصطلاح، این گونه تعریف میشود: «توالی دو کلمه که دارای طبقة دستوری یکسان هستند و عموماً با یک رابط واژگانی به هم مرتبط میشوند». منظور از «دواسمی» در این اصطلاح، مقولة دستوری «اسم» نیست، بلکه یک اصطلاح پوششی است که میتواند مقولههای دستوری اسم، صفت، فعل، قید و حرف را در بربگیرد. یک مسئله مهم در ساختهای دواسمی، ترتیب عناصر و سازهها در این ساختهاست. برای تعیین این ترتیب، مدلی موسوم به مدل محدودیتهاوجود دارد که توسط مولین (2014) مطرح شد. این مدل دارای اصول و محدودیتهایی است که ترتیب قرار گرفتن عناصر در ساختهای دواسمی را مشخص میکند. این محدودیتها عبارتاند از: محدودیتهای معنایی-کاربردشناختی، محدودیتهای واجی-غیروزنی، محدودیتهای واجی-وزنی و محدودیتهای بسامد و ترتیب الفبایی. محدودیتها در این مدل برای تبیین ساختهای دواسمی با هم رقابت میکنند. این امکان وجود دارد که یک محدودیت خاص در مورد همة ساختهای دواسمی کاربرد نداشته باشد و فقط بر روی ساختهای دواسمی خاصی اعمال شود. دلیل جداسازی محدودیتها از یکدیگر به علت تفاوتهای موجود در آنهاست. در این مدل، محدودیتها با هم تعامل میکنند و اغلب همبستگی معناداری با هم دارند. هدف تحقیق حاضر، بررسی ساختهای دواسمیِ برگشتناپذیرِزبان فارسی در چارچوب این مدل، رتبهبندیمحدودیتهای مولین و نیز تعامل و رقابت آنها با یکدیگر برای تعیین ترتیب سازهها در ساختهای دواسمی زبان فارسی است. برای انجام این پژوهش، دادههای تحقیق که مشتمل بر 534 ساخت دواسمی فارسی است، بر اساس مدل محدودیتها مورد تحلیل قرار گرفت، سپس محدودیتهای مولین بر اساس ساختهای دواسمی زبان فارسی رتبهبندی شد و در نهایت تعامل و رقابت این محدودیتها در زبان فارسی مشخص گردید. نتایج تحلیل دادهها نشان داد که محدودیت واجی-غیروزنی، بیشترین تعداد از ساختهای دواسمی زبان فارسی را تبیین میکند و در رتبة اول قرار دارد، اما محدودیت معنایی-کاربردشناختی، کمترین تعداد از ساختهای دواسمی زبان فارسی را توجیه میکند و از این نظر در مرتبة آخر محدودیتها قرار دارد.
منابع مشابه
ساخت بیشارتقاء در زبان فارسی
در مقالۀ حاضر میکوشیم بدون خدشه وارد کردن به جهانیهای اشاره شده در برنامۀ کمینگی و صرفاً با استفاده از پارامترهای زبانی ساخت ارتقایی را در زبان فارسی تبیین کنیم و نشان میدهیم در این زبان نیز همانند دیگر زبانهای ضمیرانداز ثابت نوع خاصی از ساخت ارتقایی تحت عنوان بیش ارتقاء امکانپذیر است که به موجب آن گروه اسمی فاعلی حتی پس از مطابقه با هستۀ زمانی فای کامل در بند درونه میتواند به جایگاه موضوع...
متن کاملحذف بندی در زبان فارسی
چکیده در این مقاله پدیده ‘حذف بندی’ در زبان فارسی مورد بررسی قرار میگیرد. چنین بررسیای با معرفی انواع حذف بندی در زبان فارسی ( با مرجع و بدون مرجع آشکار ) واکنش حذف و تاثیر آن را در هر یک مورد مطالعه قرار میدهد. با مرور شواهد زبان فارسی نشان میدهیم یکی از پرطرفدارترین تحلیلهای مطرح امروزی در توجیه این نوع ساختها با نام ‘ تحلیل حذف ’ پاسخگوی تمامی تنوعات دستوری جملات فارسی نیست. از این رو ...
متن کاملساخت اضافه در زبان فارسی از منظر دستور ساخت گلدبرگ
دستور ساخت گلدبرگ یکی از رویکردهای مطرح در زبانشناسی شناختی است که در آن ساخت به عنوان واحد اصلی زبان قلمداد میشود. مقاله حاضر در صدد است تا با تکیه بر مبانی و اصول مطرح در این دستوربه بررسی و تحلیل انواع ساختهای اضافه در زبان فارسی بپردازد. از این رهگذر، در مقاله حاضر این دستور مبنای تحلیل و مطالعه قرار گرفته است. سه هزار نمونه ساخت اضافه به طور تصادفی از ده شماره روزنامه جامجم استخراج ش...
متن کاملساخت موضوعی ارجح در زبان فارسی
پژوهش حاضر که بر اساس آرای نظری و روششناسیِ بهکاررفته در آثار دوبوآ (1980، 1987، 2003 و 2006) شکل گرفته، تلاشی است در جهت بررسی پدیدۀ نحویِ کنایی و ارتباط آن با الگوهای دستوری و جریان اطلاع در کلام. پرسشِ پژوهش این است که آیا زبان فارسی در کلام، الگوی نحویِ خاصی را ترجیح میدهد؟ با اشاره به مطالعات دوبوآ، فرض شده است که الگوی کلامیِ زبان فارسی، الگوی کنایی-مطلق است. پیکرۀ مورد بررسیِ این پژوهش، رو...
متن کاملساخت موضوعی کلمات مشتق در زبان فارسی
ساخت موضوعـی بـه فهرست موضوعهـای یک محمـول اطلاق میشود. مثلاً، فعل «خورد» دو موضوع و فعل «داد» سه موضوع در ساخت موضوعی خود دارد. معمولاً ساخت موضوعی افعال پس از افزودهشدن یک وند اشتقاقی به آنها تغییر میکند، بهگونهای که ساخت موضوعی مشتق حاصله با ساخت موضوعی کلمۀ پایه متفاوت است. در مقالة حاضر، ساخت موضوعی مشتقات فعلی زبان فارسی و تأثیر وند افزایی بر ساخت موضوعی کلمة پایه را مطالعه میکنیم. چ...
متن کاملساخت اضافه در زبان فارسی: بررسی پیکرهبنیاد
ساخت اضافه همواره در نظریههای مختلف زبانشناسی نظیر آوایی، ساختواژی و نحوی حائز اهمیت بوده است و زبانشناسان ایرانی تاکنون تحلیلهای متفاوتی از این ساخت به دست دادهاند. عدم تظاهر کسرۀ اضافه در نوشتار، ابهامات بسیاری را در تحلیل و درک متون فارسی موجب شده است و برنامههای مختلف پردازش زبان اعم از برچسبزن اجزای کلام، تشخیص موجودیتهای ناممند، تشخیص کلمات هممرجع، تبدیل متن به گفتار، ترجمة ماشی...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 11 شماره 1
صفحات 119- 140
تاریخ انتشار 2020-09-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023